Onbekende maker VIII - De paus berijdt een zwijn, Lutheraans Traktaat (uit ca. 1550)Deze gravure van de paus op een varken, en met een riekende drek in zijn hand, verluchtigde het voorblad van een Lutheraans traktaat van omstreeks 1550. De dampende drol als wierookvat of reliek en een varken dat er begerige blikken op werpt. Ook hier wordt het varken gebruikt als symbool van stupiditeit en gulzigheid, vooroordelen waar het varken buiten staat, het volgt alleen zijn natuur. Wat wel klopt is dat varkens de uitwerpselen van andere dieren en ook mensen eten. In dorpen in Vietnam komt de latrine nog steeds uit in het varkenshok wat de kans op besmettelijke ziektes, zoals ook de dodelijke trichinenbesmetting, doet toenemen.
Kerkhervormer Maarten Luther, die dit traktaat schreef, had antisemitische ideeën die in nazi-Duitsland niet zouden misstaan. Betreffende het varken schreef hij: “Jullie, vervloekte joden, zijn niet waard naar de buitenkant van de bijbel te kijken, laat staan er in te lezen. Jullie zouden alleen maar die bijbel moeten lezen, die onder de staart van een varken is te vinden. Jullie zouden de letters die daar vallen moeten opslokken en naar binnen slurpen. Dat is voor profeten als jullie een bijbel die bij jullie past. Want jullie verzwelgen het Woord van God —waarnaar wij met eerbied, vreugde en vreze des Heren moeten luisteren—als zeugen en verslinden het als zwijnen.”
Tussen kerkelijke relieken en varkens bestaat een curieuze relatie: met Sinterklaas is er marsepein in de vorm van een enorm roze varken te koop, dat in stukjes verkocht wordt. Marsepein was oorspronkelijk een surrogaat voor een reliek, een stukje van het lichaam van de heilige —vandaar de kleur: roze. Men ging in de verering zo ver, dat ook etterende wonden of het ontbindend lichaam van een heilige louter heerlijke, zoete geuren zouden verspreiden — vandaar het zoete, roze marsepein.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten