Paulus Potter (1625-1654) - Collectie British Museum - Zeug met biggen, krijttekening 10 x 15 cm (ca. 1650) - Landvarkens, krijttekening 10 x 15 cm (ca. 1647) - Varkens met hoeders, gewassen rietpentekening 18 x 27 cm (1644).Hier zien we een serie schetsen en een meer uitgewerkte pentekening met gewassen toon van de bijna twintigjarige Potter. In de 17e eeuw ontwikkelde hij zich meer nog dan andere schilders tot specialist van het dierstuk, m.n. de dieren van het polderland rondom Den Haag.
De schildersbiograaf Houbraken verzamelde het weinige wat bekend is van zijn leven in De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (1718-21). Opgegroeid in Amsterdam, ging Potter in de leer bij de schilder Jacob de Wet en trad als ‘meesterschilder’ in 1646 toe tot de Delftse schildersgilde van Sint-Lucas. Drie jaar later schreef hij zich in bij de Haagse Sint-Lucasgilde en vestigde zich aan de Dunne Bierkade 17, toen aan de rand van Den Haag gelegen, met weids uitzicht over het polderlandschap. Zijn atelier werd bezocht door hoge lieden zoals Amalia van Solms, de weduwe van stadhouder Fredrik Hendrik voor wie hij het schoorsteenstuk ‘Het Boerenerf’ maakte (nu in de Hermitage in St. Petersburg). Het staat ook bekend als ‘De pissende koe’, dat zij om niet onbegrijpelijke redenen weigerde.
Potter was een vaardige tekenaar en etser die wist wat hij in beeld bracht. Volgens zijn weduwe was hij “nooit ledig”, had “altyd een tafelboekje…by zig” om als “hy iets zag dat geestig was, en in zyn kraam konde dienen” het te schetsen. Hij werkte dus direct naar de natuur. Of dat het geval is van deze schetsen is niet met zekerheid te zeggen maar kan vermoed worden door zijn begrip voor de individuele verschillen van de varkens in de gewassen pentekening.
In Potters schilderij ‘Vee in een weide’ (Mauritshuis, Den Haag) is een groep ‘landvarkens’ afgebeeld die rechtsreeks betrekking hebben op de hier getoonde schets van de zogende zeug. Het is goed mogelijk dat deze schets in het atelier ontstond n.a.v. buiten gemaakte schetsen, maar zeker weten we het niet. Helaas zijn maar weinig studies van zijn hand bewaard gebleven.
Potter stierf in Amsterdam in 1654, 28 jaar jong, en ligt er begraven in de Nieuwezijds Kapel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten